GDP là cụm từ được nhắc đến thường xuyên trong các bản tin về kinh tế. Vậy GDP là gì? Chỉ số GDP thể hiện điều gì? Ý nghĩa của GDP ra sao? làm thế nào để tính GDP? Để biết chính xác đáp án, mời các bạn tham khảo ngay bài viết chia sẻ dưới đây!
Menu
GDP là gì?
GDP là viết tắt của cụm từ Gross Domestic Product, có nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội hay tổng sản phẩm nội địa. Chỉ số GDP thể hiện tổng giá trị của hàng hóa và dịch vụ được tạo ra trong một phạm vi lãnh thổ của một quốc gia trong một khoảng thời gian cụ thể. Khoảng thời gian đó có thể là theo quý, hoặc nửa năm, hoặc 1 năm.
GDP đóng vai trò rất quan trọng trong việc thể hiện sức mạnh của nền kinh tế mỗi quốc gia. Dựa vào GDP có thể đánh giá được quy mô kinh tế cũng như tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Tăng trưởng GDP là gì?
Tăng trưởng GDP là xu hướng tăng của chỉ số GDP trong một khoảng thời gian nhất định so với cùng khoảng thời gian trước đó. Ví dụ như mức tăng trưởng GDP của quý II so với quý I cùng năm hoặc quý I năm này so với quý I năm trước.
Các yếu tố ảnh hưởng đến GDP
GDP là tổng giá trị sản phẩm quốc nội nên dĩ nhiên sẽ chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Vậy các yếu tố chính ảnh hưởng đến chỉ số GDP.
Đầu tiên phải kể đến đó là yếu tố dân số. Dân số chính là nguồn lao động của một quốc gia, là lực lượng tạo ra của cải vật chất và cũng chính là đối tượng sử dụng các dịch vụ. Chính vì vậy mà GDP và dân số có mối quan hệ mật thiết và tác động lẫn nhau.
Yếu tố tiếp theo có tác động đến GDP là chỉ số FDI. FDI là tên viết tắt của Foreign Direct Investment, có nghĩa là đầu tư trực tiếp nước ngoài. Nói một cách dễ hiểu thì đây là hình thức mà các cá nhân hoặc tổ chức nước này đầu tư vào nước khác. Các công ty, nhà xưởng, máy móc, cơ sở kinh doanh sẽ chịu sự quản lý của họ. Hình thức này cũng sẽ góp phần tạo ra của cải vật chất cho các nước được đầu tư, chính vì thế mà FDI cũng có ảnh hưởng to lớn đến GDP của một nước.
Lạm phát cũng là một yếu tố quan trọng có ảnh hưởng đến GDP. Lạm phát là sự mất giá của một đơn vị tiền tệ nào đó, trong khi mức giá chung của các sản phẩm dịch vụ lại tăng cao. Khi đó, một đơn vị tiền tệ sẽ mua được ít hàng hóa và dịch vụ hơn trước làm cho sức mua giảm.
Ý nghĩa của GDP
Để có được những chiến lược phát triển kinh tế hiệu quả, cần phải dựa trên GDP của một quốc gia để đánh giá và tính toán.
- Chỉ số GDP là thước đo chính xác nhất để nhận định và đánh giá sự tăng trưởng kinh tế của một quốc gia. Đồng thời cũng cho thấy sự biến động của các loại hàng hóa, dịch vụ theo thời gian.
- Chỉ số GDP bình quân đầu người cũng sẽ nói lên mức thu nhập trung bình và chất lượng cuộc sống của người dân tại một nước cụ thể.
- Khi chỉ số GDP giảm cũng cho thấy sự suy thoái của nền kinh tế của một quốc gia, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh và chất lượng cuộc sống của người dân.
Cách tính GDP
Chỉ số GDP được tính theo 3 cách, mỗi cách sẽ tính theo một phương thức khác nhau. Hãy cùng tìm hiểu xem sự khác nhau giữa mỗi cách tính GDP.
Tính GDP theo phương pháp chi tiêu ( Tính tổng chi tiêu)
GDP được tính theo phương pháp chi tiêu được xem là cách tính chính xác nhất. Công thức tính được hiểu như sau:
GDP = C + G + I + NX
Trong đó:
- C là mức chi tiêu của hộ gia đình: Bao gồm tất cả các khoản chi của một gia đình cho các sản phẩm, dịch vụ.
- G là mức chi tiêu của chính phủ: Bao gồm các khoản chi cho giáo dục, an ninh, giao thông, y tế,…
- I là tổng đầu tư: Đây là mức chi tiêu của các nhà đầu tư vào các khoản chi như cơ sở kinh doanh, nhà xưởng, máy móc, tài sản đảm bảo…
- NX được gọi là cán cân thương mại: Là giá trị “xuất khẩu ròng” của nền kinh tế. NX = X (xuất khẩu) – M (nhập khẩu).
Tính GDP theo phương pháp chi phí ( tính theo thu nhập)
Tính GDP theo phương pháp chi phí sử dụng công thức sau:
GDP = W + I + Pr + R + Ti + De
Trong đó, các thành phần được hiểu như sau:
- W (Wage): tiền lương
- I (Interest): tiền lãi
- Pr (Profit): lợi nhuận
- R (Rent): tiền thuê
- Ti (Indirect tax): thuế gián thu (loại thuế này không đánh trực tiếp vào thu nhập và tài sản cá nhân của người nộp thuế mà đánh gián tiếp thông qua giá cả của các loại hàng hóa và dịch vụ)
- De (Depreciation): phần khấu hao tài sản cố định
Tính GDP theo phương pháp sản xuất
GDP được tính theo phương pháp sản xuất còn gọi là phương pháp giá trị gia tăng, được tính theo 2 công thức sau:
Công thức 1: GDP = Giá trị tăng thêm + Thuế nhập khẩu
Công thức 2: GDP = Giá trị sản xuất – chi phí trung gian + thuế nhập khẩu
Phân biệt GDP và GNP
Bên cạnh GDP thì GNP cũng là một yếu tố được quan tâm khi đánh giá nền kinh tế của một nước.
GNP là viết tắt của từ Gross National Product, nghĩa là tổng sản phẩm quốc gia. Trong khi GDP là tổng sản phẩm quốc nội, nghĩa là sản phẩm, dịch vụ trên một đơn vị lãnh thổ, do cả người nước ngoài và trong nước tạo ra. Thì GNP là tổng sản phẩm quốc gia, là giá trị sản phẩm, dịch vụ của những người mang cùng một quốc tịch tạo ra, ở cả trong và ngoài nước.
Công thức tính của GNP cũng khác với công thức tính GDP:
GNP = C + I + G + (X – M) + NR
Trong đó, các thành phần gồm:
- C = Chi phí tiêu dùng của mỗi cá nhân
- I = Tổng đầu tư của mỗi cá nhân
- G = Chi phí của nhà nước
- NX = “xuất khẩu ròng” của nền kinh tế
- X = Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ
- M = Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ
- NR= Thu nhập ròng từ các hàng hóa và dịch vụ ở nước ngoài
Những câu hỏi thường gặp
Sau khi tìm hiểu về GDP là gì, cách tính và ý nghĩa của GDP, chắc hẳn vẫn sẽ còn nhiều thắc mắc. Dưới đây là một vài câu hỏi thường gặp liên quan đến GDP.
GDP tăng trưởng âm là gì?
GDP tăng trưởng âm là quá trình suy giảm tổng sản phẩm quốc nội trong một khoảng thời gian nhất định, thường là vài tháng. Đây cũng là khái niệm chỉ sự thu hẹp doanh thu của doanh nghiệp, dẫn đến sự thu hẹp nền kinh tế của một quốc gia.
Tuy GDP tăng trưởng âm không phải là vấn đề quá nghiêm trọng như là suy thoái nhưng cũng sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ thất nghiệp. Và nền kinh tế có mức GDP tăng trưởng âm được đánh giá là nền kinh tế có mức tiềm năng thấp.
Hàng hóa hay dịch vụ nào được tính vào GDP?
- Hàng hóa và dịch vụ được tính vào GDP phải là những “sản phẩm cuối cùng”. Có nghĩa là, loại hàng hóa dịch vụ đó không được dùng để sản xuất ra bất cứ một loại sản phẩm nào khác nữa. Mà phải được bán cho người tiêu dùng cuối cùng để tạo ra doanh thu.
- Loại hàng hóa, dịch vụ đó phải được sản xuất trong phạm vi của một quốc gia. Sản phẩm được tạo ra tại quốc gia nào thì sẽ được tính vào GDP của quốc gia đó.
- Hàng hóa tính vào GDP phải là hàng hóa hợp pháp, đóng thuế đầy đủ, không phải hàng lậu, hàng không có nguồn gốc rõ ràng, không khai báo.
- Những loại hàng hóa được sản xuất và tiêu thụ tại nhà, không đem kinh doanh trên thị trường thì sẽ không được tính vào GDP
GDP bình quân đầu người của Việt Nam là bao nhiêu?
GDP là tổng sản phẩm quốc nội thì GDP bình quân đầu người sẽ là tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người. Nếu chỉ số GDP cho thấy tình hình phát triển kinh tế của một quốc gia thì GDP bình quân đầu người sẽ đánh giá mức độ giàu có của quốc gia đó. Vậy GDP bình quân đầu người của Việt Nam hiện nay là bao nhiêu?
Theo thống kê gần nhất, GDP bình quân đầu người của Việt Nam năm 2020 là 2.786 USD/người. Dựa vào biểu đồ dưới đây có thể nhìn thấy được sự thay đổi GDP bình quân đầu người của Việt Nam qua các năm.
Theo kế hoạch phát triển kinh tế trong 5 năm, nhà nước chủ trương phấn đấu để đạt mức tăng trưởng GDP từ 6,5 – 7% đến năm 2025. Lúc đó, mức thu nhập bình quân đầu người dự kiến đạt 4.700 – 5000 USD.
Kết luận
GDP là một thuật ngữ kinh tế vĩ mô được sử dụng rộng rãi và phổ biến. Nhờ vào chỉ số GDP mà có thể đánh giá được nền kinh tế của một nước. Cũng nhờ đó mà có kế hoạch điều chỉnh hay đưa ra các chiến lược phát triển kinh tế phù hợp. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp một cách đầy đủ những kiến thức về GDP là gì, các cách tính GDP, ý nghĩa và các yếu tố có thể ảnh hưởng đến GDP của một nước.
